We arriveerden in een groot complex aan de Amazone rivier. Dat was niet de bedoeling – de grootte ervan – maar dat liep zo. We kregen dit geadviseerd door een vriend, dan stel je minder vragen en eisen. Bij aankomst is er nog een ander koppel wat de volgende dag vertrekt, waarna we alleen zijn. Drie uur stroomopwaarts varen ligt Bolivia. De vochtigheidsgraad is hoog. Als ik in de hangmat lig, uitkijkend op de rivier met aan de overkant “Apeneiland” is de lucht vaak dik, grijs en bijna snijdbaar. Het regent hier veel en hard. Het is dan ook het regenseizoen in het regenwoud dus als ik de Amazone was zou ik hetzelfde doen. ’s Avonds dondert het vaak. Langzaam leren we hier de dieren een beetje kennen aan hun geluiden. De gidsen die ons meenemen weten veel en dragen het met veel passie aan ons over. Niets mis mee – met hun dierenkennis – ook niet met hun plantkunde.
Behalve voor de dieren, kwamen we hier voor die plantkunde. De ontmoeting met de sjamaan, zijn plantenbrouwseltje en bijbehorende “heling” stond op ons programma. De laatste dag van de eerste maand zou worden gevierd met eeuwenoude kennis. Over de setting maakte ik me druk. Ik had het pand gezien: een houten hut op palen ergens achteraf. Het zag er donker, kaal maar bovenal niet insectenvrij uit. Het was precies zoals ik had ingeschat. Bij binnenkomst lagen er drie dunne oude matrasjes op de grond, met op ieder matrasje een muffe dikke deken. Er brandde een kaars, er liepen wat kakkerlakken en er was een toilet zonder bril met een natte vloer. Eenmaal plaatsgenomen snapte je waarom die vloer zo nat was. Het dak was lek waardoor je– als je boven die bril loze wc-pot zweefde – een soort sprinkler systeem over je heen kreeg. Haren, wc papier en t-shirt streden met elkaar om de grootste natheidsprijs.
De sjamaan zat in het midden. J. zat tegenover me op zeker vijf meter afstand, maar met slechts dat ene kaarsje was hij nauwelijks te zien. De uitsluitend Spaanssprekende sjamaan praatte tegen de vertaler die er de eerste twintig minuten bij zou zijn. De vragen die hij had werden door ons via de vertaler beantwoord. Mijn vragen terug aan de sjamaan (“mag ik bij J. zitten en mag het kaarsje aanblijven”) kregen nul op rekest. Ook praten met elkaar was niet toegestaan maar hoe wist ik dan hoe het met de ander ging? Om eerlijk te zijn wilde ik toen al weggaan, gelijktijdig met de vertaler. Noem het overgevoelig maar ik zat in een ruimte die ik niet fijn vond – qua licht, beestjes en viezigheid – in m’n eentje op een matras de komende vijf uur. Ik had het idee dat het allemaal geen succes ging worden. Maar ik zat al. En J. zat al. Deze avond was met zorg gepland. De sjamaan was voor ons gekomen. Het kaarsje brandde. Op dat matrasje, met een glaasje bruine drap in ons hand, zette ik me er overheen. Niet zeuren nu. Overgave. Slik slok weg. Hij blies het kaarsje uit. De donkerte zakte over ons, de kou ook. Let the healing begin. Of beter gezegd: laten mijn vragen beantwoord worden. Mijn persoonlijke vragen aan mezelf dan, niet de vragen over de setting waarin dit alles plaatsvond. Daar viel niets aan te veranderen.
Ik ken heel veel succesverhalen over dit naar olie smakend brouwseltje – uit mijn persoonlijke kring en van documentaires – maar voor mij werd dit verhaal geen succesverhaal. Het donker was- en bleef koud. De sfeer was- en bleef onprettig. De sjamaan was in slaap gevallen en we hoorden hem snurken. Op ons werd niet gelet. Af en toe riep ik naar de man op het matras vijf meter verderop. Checkend of hij nog in orde was. Hij zei van wel. Zelf was ik niet in orde. Maar dat zag niemand, want het was pikdonker. De uren op het matje heb ik me triest en alleen gevoeld. Er kwam geen enkel antwoord in mij op. Mijn enige troost waren de geluiden uit de natuur. De donder, de regen, het zingen van de krekels was prachtig. Maar buiten dat heb ik geen fijne herinneringen en wel veel slechte. We werden bovendien ziek. Heel ziek. Vooral J. Het is lang geleden dat ik iemand zo ziek heb gezien. Maar dat was pas vijf uur later. Thuiskomen was als gevolg van dit ziek zijn een hele onderneming, terwijl deze tocht ongeveer honderd meter was. Daar blijven was echter geen optie. We wilden weg van de sjamaan, de matrasjes en het hutje. Deze avond was niets wat ik hoopte en alles wat ik vreesde. Ik geloof trouwens nog steeds in de helende krachten van de natuur, maar de sjamaan die wij troffen – ons overigens ook geadviseerd, net als het resort – oefende zijn vak niet met zorgvuldigheid en zorg uit.
De Amazone zelf was voor mij een stuk meer helend. Die is prachtig, met al zijn aanwezige- maar onzichtbaar schuchtere dieren zoals de tapir, de jaguar en de poema. We vonden sporen van ze zoals poep, pootafdrukken en braaksel. Ze hadden het pad voor ons gelopen. De gids wees ons erop. We zagen dn hoorden de mooiste vogels, kaaimannen, apen, insecten, otters, agouti’s, een luiaard en een gordeldier. In een bootje voeren we door oeroude moerassen, vol palmbomen en roofvogels. We zaten in een boot op het midden van de Amazonerivier ’s avonds en zagen de Melkweg. Orion en boogschutter waren duidelijk zichtbaar. We sliepen in hutjes zonder gordijnen en waren wakker voor dag en dauw. Er werd voor ons gekookt en gezorgd. We dronken wijn, we schaakten en ik las een boek uit in een hangmat. Ik ontkoppelde totaal; van werk, van thuis en van zorgen. De vraag is wel of de Amazone dat deed of het feit dat er geen wifi was. Ik was in ieder geval even los van alles. Ontkoppelen is helend op zichzelf. In de natuur zijn ook.
Het boek wat ik in de hangmat uitlas is “Ik ben een eiland” van Tamsin Calidas. Over een vrouw die verhuisde van een grote stad naar een schots eiland. Er zijn daar veel ontberingen, zoals uitstoting door de gemeenschap en ongenadige seizoenen. Vaak is er geen contact met medebewoners of de wereld buiten het eiland mogelijk. Het sociale- en weertechnische klimaat gaat daar zijn eigen gang. De wreedheid lijkt alom. Maar heel langzaam draait het boek. Het laat zien hoe juist tegenspoed en de ontkoppeling van alles – van comfort en medemens, van compassie, begrip en liefde, van altijd aanwezige geldzorgen – haar laten leunen op de natuur. De manier waarop zij schrijft over de dieren, de wolken, het licht van de zon, vernietiging en groei, de beweging van de wind en de kracht van de zee deed me realiseren hoe helend de blik op natuur kan zijn. Het is het meest spirituele boek wat ik gelezen heb over overgave – aan dat wat op je pad komt – en vertragen met aandacht voor de natuur, zonder dat het een woord rept over spiritualiteit. Het boek pretendeert niets. De schrijfster ook niet. Maar de schoonheid spat ervan af.
Inmiddels zijn we terug in de Heilige Vallei. In een huis wat het glazen huis heet. Het huis is om een rots heen gebouwd, die lijkt op een gigantische olifantenkop. Het kijkt ons aan. Hier ga ik verder lezen, schrijven en werken, met af en toe een kleine wandeling naar het eetcafé hier in de buurt en ook wel eens de berg op. Soms schijnt de zon en vaak is er regen. Er zijn altijd prachtige wolken. De grootse zegening is de wekkerloosheid, de pretentieloosheid van het dorp en de grote schoonheid van de kleurschakeringen van de bergen. Life is good. Ik heb even geen vragen meer.
