Persoonlijk vind ik het een grappige vraag. Het klinkt alsof AD(H)D een vreselijke ziekte is bijna. Toch wordt deze vraag me wel eens gesteld. Laatst nog. Het labelen van mensen met stoornissen zal ik niet snel doen, eigenlijk alleen als mensen dat voor zichzelf “ontschuldigend” vinden en er daarom om vragen. Met andere woorden als het een verklaring biedt voor allerlei ongewenste gedragingen die men maar niet veranderd krijgt en waardoor men ongelukkig is. Dan kan een label een start zijn om out of the box te denken.

Ik heb laatst mijn eigen partner verteld – n.a.v. een casus met een ADD-er die er zeer onder leed – dat ik zelf zeer waarschijnlijk ook onder het label ADD val. Hij reageerde geschokt. Hoezo vertelde ik dat pas na jaren? Dat had hij wel eerder willen weten! Nou het leek me niet belangrijk…Intussen weet hij al wel jarenlang, zonder dat dit een label had, af van de chaos in mijn hoofd, van sleutels vergeten en parapluutjes. Van alles altijd kwijt zijn doordat ik zelf dingen verplaats. Overigens verplaats ik in een soort opruimwoede of in een soort gedachteloosheid terwijl ik aan de telefoon ben bijvoorbeeld, niet omdat ik dingen wíl verplaatsen. Op dat moment lijkt me dat dan een logische plek. Of een plek die niet logisch is maar die ik wel onthoud. Dat is nooit zo. Ik onthoud het helemaal niet.

Hij weet al jarenlang af van mijn hyperfocus, een vermogen om in hele korte tijd voor elkaar te krijgen waar andere mensen vele uren langer mee bezig zijn. Hij weet ook dat de tijd die ik overhoud vervolgens niet nuttig gebruik. Hij weet dat ik best creatief ben op allerlei vlakken. Hij weet dat ik daardoor mijn werk prima kan uitoefenen, onder andere door die hyperfocus die ik ook op problematiek en mensen kan richten en doordat ik out of the box kan denken. Maar daar staat naast….Hij weet ook van mijn ellenlange to-do-lijstjes af waar alleen maar dingen bijkomen, van mijn eeuwig onvervulde wens om alles op orde te hebben, van mijn uitstelgedrag – zo breng ik bijna altijd bestelde kleding en schoenen, die ik niet pas of die ik toch niet hoef, te laat weg. Dan zit je dus met schoenen die je niet past. Hij weet van die schoenen in dozen in de kast. En van ongedragen kleding met labeltjes.

Hij weet van mijn grote moeite met keuzes maken op privé vlak. Op privé vlak ja, want het gaat alleen op bij keuzes die mezelf betreffen. Op werkvlak kan ik prima knopen doorhakken en keuzes maken. Ik heb duidelijk geen goed geheugen voor veel eigen zaken en een slecht overzicht in tijd en planning. Dat valt niet te missen, want ik kom vaak te laat. En – last but not least – ergens is het paradoxaal dat ik enerzijds een rustig en stressloos leven wil maar dat ik anderzijds datzelfde stressloze leven saai en stom vind. Dat ik ongemotiveerd en moe raak van saaiheid en voorspelbaarheid. Ik heb een sterke voorkeur voor onvoorspelbaarheid en verandering en wil graag wat ruimte voor impulsiviteit. Oh ja, want dat ben ik ook nog; impulsief! Helpt een label mij?

Korte antwoord: nee. Maar het maakt me ook niet uit. Jarenlang heb ik hier een “fuzz” van gemaakt. Mezelf geprobeerd te verbeteren. Het gat proberen te dichten tussen wie ik was en wie ik wilde zijn: ordelijk, op tijd, volwassen…Maar ik ben wie ik ben, hoe je het ook noemt.

Volgens mij zijn twee dingen hierin belangrijk. Het eerste ding is dat ik zeer overtuigd ben dat een mens zich beter niet kan verzetten tegen wie-ie is. Ik ben voorstander van radicale acceptatie. Niet verzetten, wel gebruiken. Omarm je bedrading, hoe je bedrading ook is. Zie de voordelen, zie de nadelen, probeer de nadelen zo min mogelijk nadelig te laten zijn door bijvoorbeeld in het geval van AD(H)D je baan erop af te stemmen. Een baan vol regelzaken die moeten worden afgewerkt met een onduidelijke deadline, zorgt voor heel veel uitstelgedrag met frustratie en soms zelfs zelfhaat tot gevolg. Dit helpt niet voor de gezelligheid in een relatie. Zelfhaat en frustratie zijn stressvol. Zoek een baan waarin je kan stralen en wat kan betekenen. Zoek een baan waarin je goed bent. Zoek een baan die je past als een warme zachte jas. Wees blij met wie je bent. Etaleer de voordelen.

Het tweede ding wat belangrijk is, is dan toch de partnerkeuze. Label of niet, die partner heeft al lang gezien wie je bent. Als je partner heel ordelijk en netjes is, niet houdt van veranderingen, van twijfelaars, van vergeetachtigheid, van vergeten zonnebrillen die geleend zijn en van de bijbehorende stemmingswisselingen dan kan een relatie soms ingewikkeld zijn. De vraag is overigens wel of het dan aan het label ADD/ADHD ligt of aan het label wat op de partner geplakt kan worden.

Een goede relatie bestaat uit twee partners die elkaar en zichzelf radicaal accepteren. Dat is niet makkelijk. Wel leerbaar. Daarmee is het de mooiste uitdaging van het leven. Het is de kern van mijn werk eigenlijk. Leren hoe je kunt accepteren zonder te willen sleutelen aan jezelf of de ander (de radicale acceptatie) maar uiteraard ook zonder dat het nadelig is voor jezelf (de zelfliefde). Soms betekent dit wat aanpassingen in de situatie in plaats van in de persoon. Out of the box denken op dit vlak kan zeer de moeite waard zijn. Want achter de deur van radicale acceptatie ligt de radicale liefde, met begrip en humor. Achter de deur van radicale acceptatie ligt dus het geluk.