Awakening en healing: twee termen die de afgelopen tien jaar stevig aan de weg timmeren. Voor sommigen wekken ze nog altijd lichte kriebels op, maar velen verdragen inmiddels dat ze tot het dagelijks vocabulaire van sociale media en gesprekken met vrienden en familie behoren. En voor een groeiend deel van de mensheid — waaronder ikzelf — zijn ze volkomen vanzelfsprekend geworden in leven en werk.

Toch hoor ik de vraag vaak: “Horen die begrippen eigenlijk wel thuis in therapie? Is dat niet te zweverig?”

In mijn visie niet. Integendeel. Het is dus belangrijk om dit zorgvuldig uit te pluizen.

Awakening — ontwaken uit de identificatie

Awakening, of ontwaken, gaat over bewustwording: het ontwaken uit de identificatie met ego, conditioneringen en het persoonlijke verhaal. Vanuit psychologisch perspectief is het de verschuiving van “ik bén mijn gedachten en gevoelens” naar “ik héb gedachten en gevoelens.”

Er ontstaat ruimte tussen degene die ervaart (de observator, het Zelf) en dat wat ervaren wórdt. Je bent niet je gedachten, je verleden, je trauma, je rol of je pijn; je hébt een verleden, een traumatische ervaring, pijn, gedachten en gevoelens.

Dat lijkt een kleine nuance, maar in wezen is het een fundamentele paradigmaverschuiving: van ego — met al zijn beperkingen en onbewustheden — naar Zelf. Naar een staat van kalmte, helderheid, verbinding, compassie, moed, nieuwsgierigheid, creativiteit en vertrouwen.*

Healing — afdalen in wat ooit te pijnlijk was

Waar awakening een beweging naar boven is — het overstijgen van het ego — is healing juist een beweging naar beneden. Je daalt af in je trauma’s, pijn, emoties, gedachten en verleden, en brengt dit alles bewust in kaart. Je identificeert je er niet meer mee, maar voelt het, ondergaat het, en herkent het verhaal dat je jezelf al die tijd hebt verteld.

Deze keer doe je dat niet vanuit het ego, maar vanuit het Zelf. Bewust.
En de grote kracht is: je kunt het dragen. Alles wat je daar tegenkomt, kan door jou gedragen worden.
Je bent niet langer afhankelijk van anderen of van externe validatie.

Ik noem dit thuiskomen: terugkeren naar jezelf, met een hoofdletter Z. In de loop van het leven dwalen we daar vaak van af, zeker in relaties waarin onze kinddelen en beschermende delen worden getriggerd. We raken de weg kwijt. Doe je niets, dan word je een balletje in de flipperkast van je eigen ego: met angsten, verdriet, lichamelijke klachten, eenzaamheid, schuldgevoel, schaamte en spijt. Het hoort ten diepste bij het leven om alles te voelen en aan te kijken.

De valkuil van spiritual bypassing

De weg naar awakening en healing kent vele vormen. Een bekende route is het spirituele pad. Maar niet voor iedereen is dit de juiste ingang. Soms leert men wel het Zelf kennen en daarop vertrouwen, maar blijft men weg van de pijn. Dan ontbreekt de volledige afdaling: het voelen, het dragen, het echt aankijken van alles wat in het donker verstopt ligt. Dat heet spiritual bypassing: het gebruiken van spiritualiteit om de pijn te ontwijken.

Psychedelica en bewustzijn

Een andere weg is die van de psychedelica. Ook die kan waardevol zijn: het opent de poorten naar je egostructuren, je Zelf, en naar wat in het onbewuste verborgen ligt — trauma’s, emoties, oude patronen, vastgezette verhalen. Het maakt het onbewuste bewust. Maar de sleutel ligt niet in herhaling of gewoonte, wél in begeleiding, integratie en bewuste toepassing: daar een goede begeleider bij vinden kan nog ingewikkeld zijn.

De rol van therapie

De weg waarin ik het meest geloof, is die van wetenschap en kunde — therapie die het innerlijke (intra-psychische) en het relationele (inter-psychische) verbindt: Internal Family Systems (IFS dus), Jungiaanse psychologie (diepte psychologie) en systeemtherapie.

Spiritualiteit, psychedelica en lichaamswerk trouwens kunnen daar waardevolle hulpmiddelen in zijn, maar therapie vormt het anker: het veld waar bewustzijn en belichaming elkaar ontmoeten.

Therapie is niet alleen het helen van wat pijn deed, maar ook een pad van bewustwording — het fundament onder zowel awakening als healing.

Ik geloof sterk in het principe: “onderzoek alles en behoud het goede.”
Wat werkt, dat werkt.
Maar loop dat pad. Keer terug naar jezelf.
Van aanpassing naar vrijheid.
Van onbewustzijn naar bewustzijn.
Van slapen naar wakker zijn.
Van controle naar overgave.

Het is een wereld van verschil.
Zoals ik al zei: een paradigmashift.

* De eight C’s of the Self: zie de theorie van Richard Schwartz – Internal Family Systems (IFS).